جلسه‌های بازی درمانی معمولا هفته‌ای یک بار و هر بار به مدت 45 دقیقه برگزار می‌شود. تعداد جلسه‌ها به کودک و میزان پاسخگویی او به این نوع درمان بستگی دارد. درمان می‌تواند فردی یا گروهی انجام شود. جلسه‌های بازی درمانی به دو شکل دستوری و آزاد برگزار می‌شود:
1.روش دستوری: در این روش، درمانگر بازی را برای رسیدن به اهداف خاص تشخیصی و درمانی هدایت می‌کند. برای مثال او اسباب‌بازی‌ها را تعیین می‌کند و نوع برخورد با آن اسباب‌بازی‌ها را مطالعه می‌کند. در این روش درمانگر باید مراقب باشد که کودک اجباری را حس نکند. بلکه او را در محیطی قرار دهد که به ظاهر آزاد است اما گزینه‌ی دیگری به جز انجام بازی به گونه‌ای که خواست درمانگر است نداشته باشد. مثلا در محیط او تعداد بازی‌ها و اسباب‌بازی‌ها محدود باشد.
2.روش آزاد: در این روش، کودک قادر است اسباب‌بازی‌ها و بازی‌ها را به دلخواه خود انتخاب کند. آنها آزاد هستند که به روش خود تا هر زمان که بخواهند، بازی کنند. درمانگر از نزدیک روند کار او را مشاهده می‌کند و اگر لازم بود در بازی‌اش شرکت می‌کند.
جلسات باید در محیطی برگزار شود که کودک احساس امنیت کند و در آن محدودیت‌های کمی وجود داشته باشد. درمانگر می‌تواند از تکنیک‌های زیر استفاده کند:
بنابراین بازی درمانی محدود به بازی با عروسک یا انجام بازی‌های سنتی با هم‌سالان نیست. انواع مختلفی از بازی وجود دارد که با توجه به ویژگی‌های شخصیتی کودکان و علاقه‌ی آنها باید یک یا چند مورد از موارد بالا را انتخاب کرد. چیزی که در بازی درمانی مهم است این است که بازی باید سبب نشاط در کودک شود به گونه‌ای که کودک خود را به جریان بازی بسپارد و نظارت والدین یا درمانگر را حس نکند و ضعف و قوت‌های شخصیت خود را بروز دهد. از سویی دیگر، با برخورد واقعی با نقص‌های خود، سعی در بهتر کردن رفتار خود کند.
با تلفیق بازی‌ها، به تعداد همه‌ی کودکان، بازی‌های مختلفی وجود دارد. درمانگر می‌تواند از بازی درمانی برای شناخت کودک و کمک به آنها برای کنار آمدن با مشکلات‌شان استفاده کند. به عنوان مثال، ممکن است درمانگر یک اتاق پر از عروسک را در اختیار کودک قرار دهد و از او بخواهد برخی از مشکلاتی را که بین عروسک‌ها (با گفتن یک داستان خیالی به کودک) بوجود آمده، برطرف کند. یا ممکن است کودک را تشویق کند تا از عروسک‌های دستی برای بازآفرینی چیزی که به نظرش استرس‌آور یا ترسناک است، استفاده کند.
مشاور ممکن است از کودک بخواهد که با عروسک‌ها، داستان‌های معروفی مانند شنل قرمزی یا بز زنگوله پا را تعریف کند تا نگاه او را به روابط بین شخصیت‌ها ببیند. زاویه‌ی دید یک کودک به یک داستان یا رخ‌داد، مواردی مانند اضطراب، ترس، عصبانیت و تمایل به رهبری را در کودک نشان می‌دهد. در بعضی موارد نیز از کودک خواسته می‌شود که داستانی را بخواند که شخصیت‌های داستان مشکلی مشابه با او را دارند، مثلا اختلال یادگیری دارند، و سپس از او بخواهند که این داستان‌ها را با عروسک‌های خود بازآفرینی کند. از این راه کودک ناخواسته کارها و احساسات خویش را قضاوت می‌کند و راه‌های برون رفت از این مشکلات یا پذیرفتن و مدیریت آنها را از راه داستان ارزیابی می‌کند و بهترین راه را برمی‌گزیند. با این کار می‌توان به کودک از راه بازی درمورد اختلال یا اختلال‌های ویژه‌ای که دارد آموزش داد.
همچنین درمانگر می‌تواند بازی‌های معمایی، دیجیتالی و غیردیجیتالی، در اختیار کودک بگذارد و با بررسی روند بازی، توانایی حل مسئله را در او بسنجد. همچنین در بازی‌های جمعی نیز کودک میزان تمایل و همچنین توانایی برای برقراری ارتباط سازنده با دیگران را نشان می‌دهد.
بازی، نمود دریافت کودک از جهان درون و بیرون او است. کودک در بازی به شفاف‌ترین حالت خود درمی‌آید. چرا که در هنگام بازی، سازه‌ی کوچک‌تری از زندگی را برای خود ترسیم می‌کند و تمام شخصیت خود را در لحظه‌های بازی نشان می‌دهد. بنابراین با مشاهده‌ی عمیق و روش‌مند بازی کودکان، می‌توان ابعاد عمیق شخصیتی آنها را، چه نقاط قوت و چه نقاط ضعف، فهمید. همچنین بازی محلی است که کودک از تمام ترس‌ها و امر و نهی‌های جاری زندگی رها است و می‌تواند به انتخاب خود، بهترین راه را در دوراهی‌های تصمیم‌گیری برگزیند، این راه‌ها را با آزمون و خطا هر بار امتحان کند و رفته رفته راه درست را بیابد. کودک در بازی، شبیه آب زلالی است که در ظرف تربیتی هر بازی با انعطاف و از سر شوق و تدبیر کودکانه شکل مناسب آن را می‌پذیرد. بنابراین باید به کودک اجازه دهیم که در جهان بازی خود زندگی کند و بیاموزد. این بهترین و کم هزینه‌ترین روش تربیت و درمان کودکان است.
مرکز جامع توانبخشی سرو در زمینه بازی درمانی کودکان اوتیسم، بیش فعالی، اختلالات حسی، اضطرابی، پرخاشگری ،وسواسی و نافرمانی مقابله ای فعالیت می نماید. جهت تماس با کلینک جامع توانبخشی سرو باشماره تلفن های 3734-8809-021 و 09355505670 تماس حاصل فرمایید.
اختلالات رفتاری در برخی از کودکان به صورت متنوع رخ می دهد. این اختلالات دلایل متفاوتی می توانند داشته باشند. دلایل ایجاد اختلال ممکن است بر اثر استرس و یا عوامل نامعلوم دیگر باشد. اختلالات رفتاری در پسران اغلب بیشتر از دختران دیده می شود. برخورد با این رفتارها و اصلاح آنها می تواند به راهنمایی روانشناسان و همکاری والدین امکان پذیر باشد. شاید برخی والدین وجود این اختلالات را طبیعی بدانند و در جهت درمان آن عملکردی نداشته باشند. بله، شیطنت، پرخاش، لجاجت و نافرمانی ممکن است در کودکان وجود داشته باشد، اما این رفتارها اگر به جایی برسند که آزار دهنده باشند، قطعا باید مورد ارزیابی و درمان قرار گیرند. رایج ترین اختلالاتی که کودکان دچار آن می شوند، سه نوع هستند:
اختلال نافرمانی مقابله ای (ODD): این اختلال بیشتر در بین کودکان زیر 12 سال دیده می شود. کودکانی دچار این اختلال هستند که خیلی سریع عصبی می شوند و شروع به پرخاشگری می کنند.
اختلال سلوک(OC): مبتلایان به این اختلال رفتارهایی می کنند که غیر قابل باور است از جمله دروغگویی، نداشتن احساست انسان دوستی و تمایل به فرار و خودکشی
اختلال بیش فعالی و نقص توجه(ADHD): کودکان بیش فعال کودکانی هستند که اصلا تمرکز ندارند و دائما در حال تکان خوردن هستند و به قولی یکجا نمی نشینند.
با تمام توجه و زمانی که والدین برای تربیت کودک صرف می کنند، ممکن است زمانی متوجه رفتارهای نامناسب در کودکان خود شوند. علائمی وجود دارد که مشاهده این نشانه ها به مدت طولانی در کودک می تواند زنگ هشداری برای خطر باشد. این نشانه ها درصورتی که جدی باشند لازم است با یک روانشناس در مورد این موضوعات صحبت کرد و به تشخیص درمانگر کودک در جلسات مشاوره حضور پیدا کند.
گوشه گیری: گوشه گیری کودک همیشه باید جدی گرفته شود. کودکی که علاقه ای به هم بازی ندارد و از جمع های دوستانه فراری است، نیاز به مشاوره دارد. علاقه به تنهایی اگر به میزان متعادل باشد امری طبیعی است اما فرار دائم از میان آدم ها کاملا غیر طبیعی است. این کودکان ممکن است حتی قادر به ایجاد ارتباط چشمی نیز نباشند. کودکانی که این خصلت را دارند و درمان نشوند، در ایجاد ارتباطات اجتماعی در آینده دچار مشکل خواهد شد.
اضطراب و نگرانی: کودکانی که بر سر هر مسئله ای دچار اضطراب می شوند و حتی زمانی که همه چیز خوب است دنبال سوژه ای برای نگرانی هستند، از نظر روانی باید تحت بررسی و درمان قرار بگیرند.
اضطراب به هنگام جدایی: جدایی از پدر یا مادر برای برخی از کودکان به قدری دردناک است که به هیچ عنوان حاضر به ترک آنان نیستند. این موضوع نه تنها برای کودک که برای والدین نیز مسئله ساز است. بهتر است شرایط کودک خود را در این موقعیت ها با یک روانشناس در میان بگذاریم.
عصبانیت و خشم زیاد در کودک: عصبانیت و خشم برای کودکان که هنوز دلیلی برای عصبانیت ندارند، بسیار غیر طبیعی است. کودکانی که با هم سن و سال های خود وارد دعوا می شود و شروع به فحاشی می کند، دارای بیماری هستند که باید برای درمان به روانشناس مراجعه کنند. این نوع کودکان در مقابل بزرگسالان نیز پرخاشگری می کنند و ممکن است اسباب و لوازم اطراف خود را نیز پرت کنند و به نوعی احساس قلدری می کنند.
احساس مسئولیت زیاد: کودک نباید خود را مسئول اشتباهات افراد دیگر بداند و در مقابل اتفاقات ناخوشایند احساس گناه کند. کودکانی که بر سر هر اتفاقی دچار تنش، اضطراب و نگرانی می شوند و خود را مسئول آن می دانند بهتر است که تحت درمان قرار بگیرند.
افسردگی: کودکی که مدت هاست نمی خندد و از هیچ اتفاق خوشایندی خوشحال نمی شود، ممکن است مبتلا به بیماری افسردگی باشد. این کودکان همیشه غمگین هستند و سر هر مسئله ای احساساتی شده و گریه می کنند. افسردگی نیز از جمله بیماری های خطرناک برای کودکان است که باید به موقع درمان شود.
بیش فعالی کودک: بیش فعالی کودک شاید پر دردسرترین اختلالی است که گریبانگیر والدین شده باشد. کودکانی که دچار بیش فعالی هستند، بسیار حواس پرت و پر تحرک هستند و از شلوغ کاری ها و فریاد زدن ها خسته نمی شوند. از ویژگی هایی که این کودکان دارند عبارتند از: توانایی توجه به جزئیات را ندارند و بسیار بی دقت هستند، هنگام صحبت کردن با این کودکان گویا متوجه صحبت ها نیستند و توجهشان کاملا در جایی دیگر است، هیچوقت از قوانین پیروی نمی کنند و کنترل آنها بسیار سخت است. این کودکان به قدری دچار آزار اطرافیان خود می شوند که همه از دست کودک کلافه می شوند. مشاوره کودک برای کودکان بیش فعال بسیار جدی و ضروری است.
مرکز جامع توانبخشی سرو در زمینه مشاوره کودکان اوتیسم، بیش فعالی، مشاوره کودک، کودکان اضطرابی، نافرمانی مقابله ای و سلوک فعالیت می نماید. جهت تماس با کلینک جامع توانبخشی سرو باشماره تلفن های 3734-8809-021 و 6839-8808-021 تماس حاصل فرمایید.