بیش فعالی کودکان می توتند پیامدهای زیادی در آینده این کودکان داشته باشد. به گفته روانشناسان کودک علت اختلال بیش فعالی در کودکان عمدتاَ منشا ژنتیکی دارد و میزان ارثی بودن آن حدود 75 درصد است. اصولاَ احتمال بروز آن در دوقلوها خیلی بیشتراست.همچنین در خواهر و برادرها نیز بیشتر از سایرین است. همچنین عوامل مغزی و آسیب به سیستم عصبی کودک و نقص در تکامل سیستم اعصاب نیز می تواند از علل بیماری باشد. کودکان مبتلا احتمالاً در قسمتهایی از مغز که مسئول توجه، تمرکز و تنظیم فعالیت های حرکتی است دچار نقائص جزئی هستند.
سایر عواملی که می توان نام برد نیز شامل مواجهه با مواد سمی و عفونت در دوره پیش از تولد و هنگام بارداری، زودرس بودن نوزاد، تهاجم مکانیکی پیش از تولد به دستگاه عصبی جنین یا عفونت، التهاب و ضربه در اوایل شیرخوارگی می باشد.
سایر عوامل روانی اجتماعی مثل سوء رفتار مزمن و شدید، بدرفتاری و غفلت با برخی علائم رفتاری همراه هستند که با اختلال ADHD همپوشانی دارند. برخلاف برخی تصورات چگونگی روش های فرزند پروری والدین در ایجاد بیماری نقشی ندارد. اگرچه برخورد و مواجهه مناسب والدین با نشانه های بیماری و اختلالات رفتاری ناشی از آن می تواند در کنترل علائم و جلوگیری از عوارض بعدی موثر باشد.
با توجه به اینکه عوامل ارثی در ایجاد اختلال ADHD نقش مهمی دارد، ممکن است علائم در دوران شیرخوارگی آغاز شود. هر چند به ندرت تا قبل از دوره نوپایی تشخیص داده می شود. شیرخواران مبتلا به اختلال بیش فعالی – کم توجهی در گهواره فعالند، پرتحرک هستند و دست و پای خود را زیاد حرکت می دهند، خواب کمی دارند، کم غذا هستند و زیاد گریه می کنند. شیخواران بیش فعال نسبت به محرکها بسیار حساسند و تحت تاثیر سروصدا، نور، دما یا سایرتغییرات محیطی دچار آشفتگی گردند.آنها عکس العمل بیش از معمول از خود نشان دهند.
لازم به ذکر است که این اختلال معمولا تا سن 3 سالگی شروع می شود. اما به جز موارد بسیار شدید عموماَ تا زمانی که کودک وارد پیش دبستانی یا مدرسه نشده باشد، نمی توان آن را تشخیص داد. یعنی تا زمانی که اطلاعات معلم در مورد مقایسه توجه، تکانشگری و پرتحرکی کودک با همسالانش در دست باشد و علائم، حداقل در دو محیط بروز کند و همچنین با کارکرد تحصیلی و موقعیت های اجتماعی متناسب با رشد کودک تداخل کند.
اختلال بیش فعالی/ کم توجهی حدوداَ در 5-8 درصد کودکان سنین مدرسه وجود دارد. 60-85 درصد کودکانی که در سنین ابتدایی این تشخیص را دریافت کرده اند، در نوجوانی نیز واجد ملاک های این اختلال هستند. حتی تا 60 درصد آنها علائم شان تا بزرگسالی ادامه می یابد. در 40 درصد مابقی، علائم در زمان بلوغ یا اوایل بزرگسالی فروکش میکند.
حتی در 4 درصد بزرگسالان نیز این اختلال وجود دارد. بیش فعالی در بزرگسالان با توجه به فقدان اطلاعات مدرسه و اطلاعات مشاهده قابل دسترس، عموماً بصورت خود گزارشی تشخیص داده می شود و به همین دلیل گذاشتن تشخیص درست در بالغین دشوارتر از کودکان است. میزان اختلال بیش فعالی/ کم توجهی در والدین و خواهر و برادران کودک مبتلا به این اختلال 2 تا 8 برابر شایع تر از جمعیت عمومی است و اصولاَ در پسران شایع تر از دختران است.
در برخی کودکان مبتلا علائم پرتحرکی برطرف می شود. ولی کاهش میدان توجه و مشکلات کنترل تکانشگری باقی می ماند. معمولا پرتحرکی نخستین علامتی است که فروکش می کند و حواس پرتی آخرین علامتی است که برطرف می شود. اما باید در نظر داشت که ADHD در اواسط کودکی فروکش نمی کند. پایداری اختلال را می تواند از روی سابقه خانوادگی اختلال، حوادث منفی زندگی، همراهی علائم و مشکلات رفتاری، افسردگی و اختلالات اضطرابی پیشبینی کرد. احتمال بهبود قبل از ۱۲ سالگی کم است. اگر بهبودی روی دهد معمولاً بین 12 تا 20 سالگی است.
بهبود ممکن است با زندگی نوجوانی و بزرگسالی پربار، روابط بین فردی رضایت بخش و یادگارهای معدودی از اختلال همراه باشد. ولی اکثر بیماران مبتلا بهبودی نسبی پیدا می کنند و مستعد مشکلات دیگری در آینده هستند. و بدون درمان تنها یک سوم تا نصف کودکان ADHD می توانند با علائم خود در زندگی شان منطبق شوند.
در 60 درصد مواردی که علائم ممکن است تا دوران بزرگسالی دوام بیاورد، ممکن است بیش فعالی کاهش یابد ولی همچنان تکانشی و مستعد حادثه باقی می مانند. هرچند پیشرفت های تحصیلی و آموزشی این افراد پایین تر از سایر افراد است ولی سابقه اشتغال اولیه آنها از کسانی که تحصیلات مشابه دارند متفاوت نیست.
بسیاری از کودکان بیشفعال با گذر زمان و بهبود مهارتهای سازگاری و تواناییهای تنظیم خودکنترل، در طول رشد و توسعهیشان بهبود مییابند. با این حال، هر کودک بیشفعالی نیاز به حمایت و مدیریت دارد.
از طریق تحقیقات و پژوهشهای علمی، مشخص شده است که کودکان بیشفعال در برخی موارد ممکن است مشکلاتی از جمله مشکلات توجه و تمرکز، کنشهای تنیده و ناپایداری را تجربه کنند. اما با رسیدن به سن بزرگتر و قدرت تنظیم خودکنترل بیشتر، میتوانند یادگیری و پیشرفت کنند.
تکنولوژی و علم روزافزون در زمینه بررسی و مدیریت کودکان بیشفعال نیز پیشرفت کرده است. روشهای شناختی رفتاری، تمرینات تمرکز و توجه، درمان دارویی و روشهای مشاوره میتواند کودکان را در بهبود و مدیریت بیشفعالی یاری کند.
علاوه بر این، محیط خانوادگی و آموزشی نقش مهمی در مدیریت بیشفعالی کودکان دارد. پشتوانه عاطفی و حمایت مثبت از سوی خانواده، تفهیم و همکاری مدرسان و اطرافیان، ایجاد محیطی آرام و منظم و تدابیر مدیریتی مثبت میتواند به کودکان کمک کند تا در مدیریت بیشفعالی خود موفق شوند.
با این حال، با توجه به پیشرفتهای علمی و روشهای مدیریت بیشفعالی، امیدواریم که کودکان بیشفعال بتوانند در جامعه با موفقیت زندگی کنند و به پتانسیلهای خود دست یابند.
بسته به شدت اختلال معلمین شکایت دارند که معمولاً یک یا دو زنگ اول را تحمل می کنند. اما در ساعات نزدیک ظهر بی قرار و پرتحرک می شوند. به عناوین مختلف سرجای خود میلولند یا با همکلاسی های خود صحبت می کنند. یا برای بیرون رفتن از سرکلاس درخواست مکرر دارند (معلمین معمولاً این کودکان را بازیگوش می نامند) و معتقدند که آنان نظم کلاس را برهم می زنند در حالی که این کودکان تحمل یک یا یک و نیم ساعت سرکلاس نشستن را به طور مداوم ندارند.
شکایت معلم این است که با تاخیر پاسخ می دهند. آن ها آشفته اند، فراموش کارند، اشیاء شان را گم می کنند، در رویاهای روزانه فرو می روند، قادر به اتمام تکالیفشان نیستند و به صحبت های آموزگار گوش نمی دهند.
منظور از تکانشگری این است که قبل از اندیشیدن اقدام و عمل می کنند. تغییرات ناگهانی فعالیت دارند، در سازماندهی کارها و وظایف ضعف دارند و در کلاس دایما از سرجای خود می پرند.
تا از چیزی خوشش بیاید، آن را می خواهد و می گیرد. بقیه را هل می دهد و کتک می زند. در عبور از خیابان اگر دستش را نگیرند تصادف می کند. دستش را با اجاق یا بخاری می سوزاند. در بازی قادر به کنترل خود نمی باشد و معمولاً از طرف دوستان طرد می شود.
درمان بیشفعالی کودکان معمولاً یک روند چندگانه است و به نیازها و مشکلات خاص هر کودک بستگی دارد. در ادامه، چندین روش درمانی معمول برای بیشفعالی کودکان را توضیح میدهم:
مهم است بدانید که درمان بیشفعالی کودکان نیازمند همکاری و تلاش مستمر از جانب خانواده، مدرسان و سایر مراقبین است. مشاوره و راهنمایی از متخصصان روانشناسی و پزشکان متخصص در این زمینه نیز میتواند به شما در انتخاب بهترین روشها و تکنیکها کمک کند.
تشخیص ADHD باید توسط یک متخصص پزشکی واجد شرایط انجام شود.اگر شما یا کسی که میشناسید علائمی را تجربه میکنید که ممکن است نشاندهنده ADHD باشد، مهم است که برای ارزیابی و تشخیص کامل به پزشک مراجعه کنید.
درمان ADHD معمولاً شامل ترکیبی از دارو و درمان است.دارو میتواند به کاهش علائم کمک کند، در حالی که درمان میتواند به افراد مبتلا به ADHD یاد دهد که چگونه رفتار خود را مدیریت کرده و با شرایط خود کنار بیایند.با درمان مناسب، افراد مبتلا به ADHD میتوانند زندگی سالم و پرباری داشته باشند.
اگر شما یا کسی که میشناسید هر یک از علائم زیر را تجربه میکنید، باید به پزشک مراجعه کنید:
بیتوجهی:
بیش فعالی:
رفتار تکانشی:
اگر این علائم باعث ایجاد مشکل در زندگی روزمره شما در محل کار، مدرسه یا خانه میشود، مهم است که به پزشک مراجعه کنید.
هیچ “تست” واحدی برای ADHD وجود ندارد، اما پزشکان از ترکیبی از ارزیابیها برای تشخیص این اختلال استفاده میکنند، از جمله:
پزشک شما همچنین ممکن است با معلمان، والدین یا سایر ارائهدهندگان مراقبتهای بهداشتی شما صحبت کند تا اطلاعات بیشتری در مورد علائم شما به دست آورد.
تشخیص ADHD بر اساس معیارهای تعیین شده در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) انجمن روانپزشکی آمریکا انجام میشود. برای تشخیص ADHD، فرد باید تعدادی از علائم بیتوجهی، بیش فعالی یا تکانشگری را داشته باشد که در زندگی روزمره او در محل کار، مدرسه یا خانه اختلال ایجاد میکند. این علائم باید در دوران کودکی شروع شده باشند و در بیش از یک محیط وجود داشته باشند.
علاوه بر این، پزشک شما باید سایر علل احتمالی علائم شما را رد کند. به عنوان مثال، علائم ADHD میتواند ناشی از اختلالات یادگیری، مشکلات استرس یا اضطراب، مشکلات خواب یا سوء مصرف مواد باشد.
اگر پزشک شما ADHD را در شما تشخیص دهد، برای ایجاد یک برنامه درمانی با شما همکاری خواهد کرد. درمان ADHD معمولاً شامل ترکیبی از دارو و درمان است.
دارو میتواند به کاهش علائم ADHD مانند بیقراری، بیتوجهی و تکانشگری کمک کند. درمان میتواند به شما یاد دهد که چگونه رفتار خود را مدیریت کرده و با شرایط خود کنار بیایید. انواع مختلفی از درمان وجود دارد، بنابراین پزشک میتواند درمانی را پیدا کند که برای شما مناسب باشد.
برای کنترل بیش فعالی کودکان در تهران، میتوانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
برای اطمینان و مدیریت بهتر، همچنین میتوانید با پزشک، روانشناس یا متخصص ADHD مشورت کنید تا راهکارهای دیگری برای مدیریت بیش فعالی کودکان را به شما ارائه دهند.
بیش فعالی کودکان اختلالی روانپزشکی است که در کودکان و بزرگسالان نیز دیده می شود. علائم و نشانه های بیش فعالی و کم توجهی در افراد متفاوت است و در هر فردی به شکلی بروز می کند. این اختلال تا سن 12 سالگی تشخیص داده می شود و تا سن 20 سالگی سن بهبود آن است.
مرکز جامع توانبخشی سرو در زمینه بازی درمانی کودکان اوتیسم، بیش فعالی، اختلالات حسی، اضطرابی، پرخاشگری ،وسواسی و نافرمانی مقابله ای فعالیت می نماید. جهت تماس با کلینک جامع توانبخشی سرو باشماره تلفن های 3734-8809-021 و 09355505670 تماس حاصل فرمایید.